Rome en het veelvoud aan nu's

Als kind vond ik het moeilijk te begrijpen dat veel steden in elke taal hun eigen naam hadden. Waarom zou je Rome schrijven als je ook gewoon Roma kunt zeggen zoals de Italianen doen? Ik had natuurlijk niet door dat die verschillen zijn ontstaan in een tijd die minder verbonden was dan de onze. Een tijd, bovendien, waarin Shakespeare zijn naam nooit hetzelfde schreef. Een tijd waarin de waarheid minder centraal georganiseerd leek dan nu.

In zijn boek The Order of Time legt Carlo Rovelli uit dat wat we het ‘nu’ noemen, eigenlijk niet bestaat. Of preciezer gezegd: er is niet één nu dat we met z’n allen delen. Het licht van de zon bereikt ons pas na acht minuten. Wat wij ‘nu’ zien, is dus alweer het voorbije ‘nu’ van de zon. Zo werkt het ook voor dingen die dichter bij elkaar staan. Als twee mensen in dezelfde kamer met elkaar praten lijkt het alsof ze een ‘nu’ delen, maar als je het heel precies zou bekijken, zou je zien dat er tussen het spreken van de één en het waarnemen van de ander een miniem tijdsverschil bestaat. Kort samengevat: tijd is relatief. Omdat tijd en ruimte onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, is tijd altijd plaatsgebonden. Er bestaat geen absoluut centrum van de tijd. In plaats daarvan is elk atoom zijn eigen midden waar de rest van het universum zich tot verhoudt. Elke plek in het universum heeft dus zijn eigen nu, hoe dicht twee plekken ook bij elkaar liggen.

Zo is het dus ook met die steden: er zijn net zo veel namen voor Rome als wegen ernaartoe. Er is geen ware versie van Rome die alle andere overstijgt. De enige manier waarop Rome bestaat, is als een verzameling van miljoenen relatieve verhoudingen tot Rome. Elke herinnering aan Rome is waar. Elk woord dat erover gesproken wordt, is een stukje van die eeuwige stad. En zo is Rome niet alleen verspreid over de tijd, maar ook verbrokkeld over de ruimte. Decentraal, pluriform en toch verbonden. Want of je het nou hebt over Rome, Rom of Roma, iedereen begrijpt wat je bedoelt.

— vrijdag 16 juli 2021

Nog iets lezen? Over hipheid